O Brasil e a independência da Polônia em 1918
Palabras clave:
Brasil, independência da Polônia, comunidade polônica brasileira, relações diplomáticas, históriaResumen
O Brasil foi o primeiro país da América Latina a reconhecer a independência da Polônia, o que foi um grande sucesso da comunidade polônica brasileira, e sobretudo de Kazimierz Warchałowski. A sua energia, obstinação e devotamento conduziram a efeitos em que poucos anteriormente acreditavam. Isso foi o coroamento dos quinze anos da sua estada no Brasil, durante os quais conheceu preeminentes políticos brasileiros, entre os quais Rui Barbosa e os presidentes do Brasil Venceslau Brás e Nilo Peçanha. O envolvimento deles na causa da Polônia era também o sinal das crescentes aspirações do Brasil a desempenhar um papel mais importante na arena internacional. A I Guerra Mundial trouxe para a Polônia a independência, e para o Brasil, um lugar à mesa da Conferência da Paz em Versalhes. Todos os postulados do Brasil foram aceitos. Graças ao envolvimento na guerra, ampliou-se o significado internacional do Brasil.
Citas
• AAN, Arquivo de Ignacy J. Paderewski, AAN (1911, julho 28). Carta da administração da Sociedade Beneficente e Cultural Polonesa, (sig. 618).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1917, dezembro 6). Carta a H. Abczyński de 6/12/1917, (sig. 38).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1917, agosto 9), Carta de 9/8/1917, (sig. 42).
• AAN. Pasta de J. e K. Warchałowski (1917), Warunki finansowe służby w Armii Polskiej we Francji, (sig. 46).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918, maio 24), (sig. 39).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918), (sig. 40).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918, junho 6). Carta do Comitê Nacional Polonês de São Paulo de 6/6/1918, (sig. 46).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918, agosto 27), (sig. 65).
• AAN, Pasta de S. Laudański, (1923, outubro 23). Relato do major H. Abczyński ao subtenente S. Laudański, (sig. 1230-7II-3).
• Arquivo Histórico do Ministério das Relações Exteriores do Brasil no Rio de Janeiro, Livro 284/02/08, Nota do Ministério das Relações Exteriores à Legação Francesa, RE 10826 Exp.
• Fontes impressas e publicações
• Budziński, K. (2009). Pułkownik inż. Henryk Abczyński (1886-1975). Zarys działalności wojskowej. Rocznik Dobrzyński, (2), 133-142.
• Chmielewski, M. (1918). A Missão Polaca. O tenente Henrique Abczyński e o jornalista Casimiro Warchalewski no Rio Grande do Sul. Porto Alegre.
• Dmowski, R. (1988). Polityka polska i odbudowanie państwa, t. 2. Warszawa: Pax.
• Francja i Polska (1915, fevereiro, 15). Polak w Brazylii, (99), 1-2.
• Grabowski, T.S. (1939). Polska akcja niepodległościowa w Brazylii podczas wielkiej wojny. Przegląd Współczesny, (205), 153.
• Grajmy w otwarte karty (1917, novembro 2). Pobudka, (41), 3-4.
• Groniowski, K. (1972). Polska emigracja zarobkowa w Brazylii. Wrocław: Ossolineum.
• Ignatowicz, M.A. (1979). Polonia brazylijska wobec odzyskania niepodległości Polski w r. 1918. In: H. Florkowska-Frančič, M. Frančič, H. Kubiak (ed.), Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej. Wrocław: Ossolineum.
• Jeziorowski, K. (1917, outubro 26). Szanowny Obywatelu Redaktorze! Pobudka, (40), 4.
• Komedia werbunkowa (1917, outubro 27). Gazeta Polska w Brazylii, (86), 1.
• Komitet Narodowy Polski w Brazylii (1917, outubro 21). Dziennik Związkowy (Chicago).
• Kula M. (1977). Postawa Polonii brazylijskiej wobec asymilacji a odrodzenie Polski w 1918 r. Przegląd Zachodni, (5/6).
• Kula, M. (2012). Polono-Brazylijczycy i parę kwestii im bliskich. Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Łgarze i fanfaroni (1915, fevereiro 13). Polak w Brazylii, (13), 2.
• Malczewski, Z., Siuda-Ambroziak, R. (2013). Tributo dos poloneses à Águia de Haia no 90o aniversário da morte de Rui Barbosa/Hołd Polaków dla Orła z Hagi w 90. rocznicę śmierci Rui Barbosy. Curitiba.
• Malinowski, M. (2013). Brazylia. Republika 1889-2010, Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Mazurek, J. (2013). Piórem i czynem. Kazimierz Warchałowski (1872-1943) pionier osadnictwa polskiego w Brazylii i Peru. Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Mazurek, J. (2016). A Polônia e seus emigrados na América Latina (até 1939). Goiânia: Editora Espaço Acadêmico.
• Mazurek, J. (2010). Noventa anos das relações diplomáticas entre a República da Polônia e a República Federativa do Brasil. Brasília: Embaixada da Republica da Polônia.
• Obóz ochotników polskich w Brazylii (1918, março 28). Dziennik Związkowy – Zgoda.
• Niepodległość Polski (1919). Kalendarz Polski w Brazylii 1919, (87).
• Pajewski, J. (1978). Odbudowa Państwa Polskiego 1914-1918. Warszawa: PWN.
• Polak w Brazylii (1918, janeiro 22). (6), 1.
• Polak w Brazylii (1918, fevereiro 15). (13), 3.
• Polak w Brazylii (1918, setembro 17). (70), 2-3.
• Polski Komitet Centralny (1917, dezembro 19). Polak w Brazylii, (99).
• Prevot, M. (1917, maio 18). List otwarty. Pobudka, (18), 3.
• Pro domo sua (1915, abril, 21). Polak w Brazylii, (31), 2.
• Resposta do Brasil à Proposta de Sua Santidade (1921, novembro 15). Brasil-Polônia, (4).
• Rodziewicz, W. (1918, janeiro 18). Śmieszni są. Podudka, (1), 2-3.
• Ryziński, K. (1917, agosto 10). Armia Polska. Pobudka, (30), 2-3.
• Ryziński, K. (1917, outubro 12). Armia Polska we Francji. Pobudka, (38).
• Sprawozdanie Komitetu Narodowego Polskiego w Rio de Janeiro z działalności w roku 1917 przedstawione (…) na wiecu kolonii polskiej w dniu 3 II 1918 r. (1918). Rio de Janeiro.
• Sprawozdanie półroczne z czynności rady Ligi Polskiej w Porto Alegre odczytane 26 XII 1916 r. w sali Polskiego Towarzystwa Dobroczynności Tadeusz Kościuszko (1916, dezembro 28).
• Gazeta Polska w Brazylii, (101), 2-3.
• Stawecki, P. (1988). U źródeł niepodległości 1914–1918. Z dziejów polskiego czynu zbrojnego. Warszawa: WIH.
• Warchałowski, K. (1917, abril 23). Wiec polski. Polak w Brazylii, (32), 3.
• Wiec polski (1917, maio 1-4). Polak w Brazylii, (34-35), 2-3.
• Wiec polski (1917, dezembro 7). Polak w Brazylii, (96), 3.
• Wiec polski (1917, dezembro 19). Polak w Brazylii, (99), 3.
• Wiec polski w Kurytybie (1917, outubro 26). Gazeta Polska, (40), 3-4.
• Wierzbowski, W.T. (1934). Ruch niepodległościowy wśród ludności polskiej w Brazylii. Niepodległość, (9).
• Wiec polski (1917, maio 1-4). Polak w Brazylii, (34-35), 2-3.
• Wiec polski (1917, dezembro 7). Polak w Brazylii, (96), 3.
• Wiec polski (1917, dezembro 19). Polak w Brazylii, (99), 3.
• Wiec polski w Kurytybie (1917, outubro 26). Gazeta Polska, (40), 3-4.
• Wierzbowski, W.T. (1934). Ruch niepodległościowy wśród ludności polskiej w Brazylii. Niepodległość, (9).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1917, dezembro 6). Carta a H. Abczyński de 6/12/1917, (sig. 38).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1917, agosto 9), Carta de 9/8/1917, (sig. 42).
• AAN. Pasta de J. e K. Warchałowski (1917), Warunki finansowe służby w Armii Polskiej we Francji, (sig. 46).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918, maio 24), (sig. 39).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918), (sig. 40).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918, junho 6). Carta do Comitê Nacional Polonês de São Paulo de 6/6/1918, (sig. 46).
• AAN, Documentos de J. e K. Warchałowski (1918, agosto 27), (sig. 65).
• AAN, Pasta de S. Laudański, (1923, outubro 23). Relato do major H. Abczyński ao subtenente S. Laudański, (sig. 1230-7II-3).
• Arquivo Histórico do Ministério das Relações Exteriores do Brasil no Rio de Janeiro, Livro 284/02/08, Nota do Ministério das Relações Exteriores à Legação Francesa, RE 10826 Exp.
• Fontes impressas e publicações
• Budziński, K. (2009). Pułkownik inż. Henryk Abczyński (1886-1975). Zarys działalności wojskowej. Rocznik Dobrzyński, (2), 133-142.
• Chmielewski, M. (1918). A Missão Polaca. O tenente Henrique Abczyński e o jornalista Casimiro Warchalewski no Rio Grande do Sul. Porto Alegre.
• Dmowski, R. (1988). Polityka polska i odbudowanie państwa, t. 2. Warszawa: Pax.
• Francja i Polska (1915, fevereiro, 15). Polak w Brazylii, (99), 1-2.
• Grabowski, T.S. (1939). Polska akcja niepodległościowa w Brazylii podczas wielkiej wojny. Przegląd Współczesny, (205), 153.
• Grajmy w otwarte karty (1917, novembro 2). Pobudka, (41), 3-4.
• Groniowski, K. (1972). Polska emigracja zarobkowa w Brazylii. Wrocław: Ossolineum.
• Ignatowicz, M.A. (1979). Polonia brazylijska wobec odzyskania niepodległości Polski w r. 1918. In: H. Florkowska-Frančič, M. Frančič, H. Kubiak (ed.), Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej. Wrocław: Ossolineum.
• Jeziorowski, K. (1917, outubro 26). Szanowny Obywatelu Redaktorze! Pobudka, (40), 4.
• Komedia werbunkowa (1917, outubro 27). Gazeta Polska w Brazylii, (86), 1.
• Komitet Narodowy Polski w Brazylii (1917, outubro 21). Dziennik Związkowy (Chicago).
• Kula M. (1977). Postawa Polonii brazylijskiej wobec asymilacji a odrodzenie Polski w 1918 r. Przegląd Zachodni, (5/6).
• Kula, M. (2012). Polono-Brazylijczycy i parę kwestii im bliskich. Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Łgarze i fanfaroni (1915, fevereiro 13). Polak w Brazylii, (13), 2.
• Malczewski, Z., Siuda-Ambroziak, R. (2013). Tributo dos poloneses à Águia de Haia no 90o aniversário da morte de Rui Barbosa/Hołd Polaków dla Orła z Hagi w 90. rocznicę śmierci Rui Barbosy. Curitiba.
• Malinowski, M. (2013). Brazylia. Republika 1889-2010, Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Mazurek, J. (2013). Piórem i czynem. Kazimierz Warchałowski (1872-1943) pionier osadnictwa polskiego w Brazylii i Peru. Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Mazurek, J. (2016). A Polônia e seus emigrados na América Latina (até 1939). Goiânia: Editora Espaço Acadêmico.
• Mazurek, J. (2010). Noventa anos das relações diplomáticas entre a República da Polônia e a República Federativa do Brasil. Brasília: Embaixada da Republica da Polônia.
• Obóz ochotników polskich w Brazylii (1918, março 28). Dziennik Związkowy – Zgoda.
• Niepodległość Polski (1919). Kalendarz Polski w Brazylii 1919, (87).
• Pajewski, J. (1978). Odbudowa Państwa Polskiego 1914-1918. Warszawa: PWN.
• Polak w Brazylii (1918, janeiro 22). (6), 1.
• Polak w Brazylii (1918, fevereiro 15). (13), 3.
• Polak w Brazylii (1918, setembro 17). (70), 2-3.
• Polski Komitet Centralny (1917, dezembro 19). Polak w Brazylii, (99).
• Prevot, M. (1917, maio 18). List otwarty. Pobudka, (18), 3.
• Pro domo sua (1915, abril, 21). Polak w Brazylii, (31), 2.
• Resposta do Brasil à Proposta de Sua Santidade (1921, novembro 15). Brasil-Polônia, (4).
• Rodziewicz, W. (1918, janeiro 18). Śmieszni są. Podudka, (1), 2-3.
• Ryziński, K. (1917, agosto 10). Armia Polska. Pobudka, (30), 2-3.
• Ryziński, K. (1917, outubro 12). Armia Polska we Francji. Pobudka, (38).
• Sprawozdanie Komitetu Narodowego Polskiego w Rio de Janeiro z działalności w roku 1917 przedstawione (…) na wiecu kolonii polskiej w dniu 3 II 1918 r. (1918). Rio de Janeiro.
• Sprawozdanie półroczne z czynności rady Ligi Polskiej w Porto Alegre odczytane 26 XII 1916 r. w sali Polskiego Towarzystwa Dobroczynności Tadeusz Kościuszko (1916, dezembro 28).
• Gazeta Polska w Brazylii, (101), 2-3.
• Stawecki, P. (1988). U źródeł niepodległości 1914–1918. Z dziejów polskiego czynu zbrojnego. Warszawa: WIH.
• Warchałowski, K. (1917, abril 23). Wiec polski. Polak w Brazylii, (32), 3.
• Wiec polski (1917, maio 1-4). Polak w Brazylii, (34-35), 2-3.
• Wiec polski (1917, dezembro 7). Polak w Brazylii, (96), 3.
• Wiec polski (1917, dezembro 19). Polak w Brazylii, (99), 3.
• Wiec polski w Kurytybie (1917, outubro 26). Gazeta Polska, (40), 3-4.
• Wierzbowski, W.T. (1934). Ruch niepodległościowy wśród ludności polskiej w Brazylii. Niepodległość, (9).
• Wiec polski (1917, maio 1-4). Polak w Brazylii, (34-35), 2-3.
• Wiec polski (1917, dezembro 7). Polak w Brazylii, (96), 3.
• Wiec polski (1917, dezembro 19). Polak w Brazylii, (99), 3.
• Wiec polski w Kurytybie (1917, outubro 26). Gazeta Polska, (40), 3-4.
• Wierzbowski, W.T. (1934). Ruch niepodległościowy wśród ludności polskiej w Brazylii. Niepodległość, (9).
